In een natuurlijke tuin mag een vijver niet ontbreken. Vijvers zijn er in allerlei soorten en maten en er zijn eindeloos veel (vijver)planten voor te verkrijgen. Als je echter op zoekt bent naar een vijver vol leven, dan zijn inheemse vijverplanten de planten die je moet hebben. In deze blog laten we zien welke soorten vijverplanten er allemaal zijn en welke inheemse soorten de biodiversiteit in jouw vijver een boost geven!
Waarom een vijver?
Heb je nog geen vijver? Dan is er een maken zeker het overwegen waard. Een vijver is de blikvanger in je tuin en, zoals gezegd, een bron van leven. Je kunt er vissen in houden, maar het trekt vanzelf al allerlei andere dieren aan. Amfibieën zoals kikkers, padden en salamanders weten heel snel je vijver te vinden. Maar ook insecten, vogels en soms zelfs reptielen worden er door aangetrokken. Ook (kleine) zoogdieren zoals muizen, of zelfs vleermuizen, maken ook dankbaar gebruik van het water. Een bron van biodiversiteit dus!
Water in de tuin zorgt daarnaast voor veel sfeer. Het geluid van kabbelend water op een zomeravond zorgt voor ontspanning en rust. Daarnaast zijn er ontzettend veel mogelijkheden in het aanleggen van een vijver, waardoor er erg creatieve ideeën zijn ontstaan. Dit zorgt ervoor dat iedere vijver uniek is. In deze blog geven we tips voor het aanleggen van een poel of vijver. Dit kun je dus gebruiken als startpunt.
Welke soorten inheemse vijverplanten zijn er?
Net zoals er vele soorten vijvers zijn, is er ook een legio aan vijverplanten te verkrijgen. Als je voor het eerst voor vijverplanten gaat, kun je door de bomen het bos niet meer zien. Grofweg spreken we van vijf soorten vijverplanten; oeverplanten, moerasplanten, drijvende planten, zuurstofplanten en diepwaterplanten. We zullen deze elk kort bespreken.
Oeverplanten
We starten met de oeverbeplanting. Deze groeien, zoals de naam al zegt, op de oever aan de waterkant. Ze groeien in de grond rondom de vijver. Er zijn soorten die van een wat drogere grond houden en soorten die van natte voeten houden. Ze kleden samen de oever van een vijver aan en bloeien vaak met kleurrijke bloemen. Het zijn uitstekende planten om juffers en libellen aan te trekken. Voorbeelden van oeverplanten zijn grote kattenstaart en lissen.
Lees ook: de beste inheemse vaste planten
Moerasplanten
Naast de oeverplanten zijn er nog de moerasplanten die de rand van de vijver aankleden en kleur geven. Deze platen staan in het moerassige gedeelte van de vijver, net onder het wateroppervlak. Vanuit deze beplanting kun je in het voorjaar de kikkers horen kwaken. Voorbeelden van moerasplanten zijn de dotterbloem en het moeras vergeet-me-nietje.
Drijvende planten
De volgende groep zijn de drijvende planten, die aan het wateroppervlak drijven. Drijvende planten zijn onmisbaar voor een vijver omdat ze CO2 binden uit de lucht. Hierdoor zijn ze niet afhankelijk van het CO2 gehalte in het water. Dit kan vooral voor nieuwe vijvers erg nuttig zijn, omdat zuurstofplanten in het begin vaak nog niet genoeg zuurstof produceren omdat er te weinig CO2 aanwezig is in het water.
Let er wel op dat niet meer dan 50% van het wateroppervlak bedekt is met drijvende planten. Te veel drijvende planten kan er voor zorgen dat de vijver in het voorjaar niet snel genoeg opwarmt. Voorbeelden van drijvende planten zijn krabbenscheer en waternoot.
Zuurstofplanten
Absoluut de belangrijkste beplanting in de vijver is die je het minste ziet: de zuurstofplanten. Zuurstofplanten zorgen voor zuurstof in het water, wat noodzakelijk is om organische stoffen af te breken. Zuurstofplanten zorgen ervoor dat de algengroei onderdrukt wordt, waardoor de vijver in balans komt. Voorbeelden van zuurstofplanten zijn waterpest en waterviolier.
Diepwaterplanten
Dan zijn er als laatste nog de diepwaterplanten. Deze planten worden op de bodem van de vijver gezet en vormen bladeren aan het wateroppervlak. Dit zijn hoofdzakelijk de waterlelies. De enige twee inheemse soorten zijn gele plomp en de witte waterlelie.
Lees ook: de beste inheemse klimplanten
Exoten
Kies zoveel mogelijk voor inheemse soorten in je vijver. Dit zorgt enerzijds voor het aantrekken van meer leven naar je tuin, maar kan anderzijds ook ernstige schade voorkomen. Een aantal geïmporteerde (vijver)planten kan zeer veel schade aanbrengen aan de inheems natuur wanneer ze verwilderen. Deze soorten noemen invasieve exoten en zorgen ervoor dat veel inheemse soorten worden bedreigd. Het bekendste voorbeeld hiervan is de grote waternavel, afkomstig uit Noord-Amerika. Plant deze dus absoluut niet in de vijver!
Soorten inheemse vijverplanten
Het best kies je dus voor inheemse soorten. Naast dat ze geen bedreiging vormen (ze komen hier immers van nature voor), zorgen ze ook voor een veel hogere biodiversiteit in, en om je vijver heen. Veel insecten zijn afhankelijk van deze planten, waardoor ze erdoor worden aangetrokken. De insecten gelden op hun beurt weer als belangrijke voedselbron voor andere dieren zoals vogels, reptielen en amfibieën.
Hier geven we enkele van de beste inheemse vijverplanten om toe te passen in je tuin.
Krabbenscheer – Stratiotes aloides
Krabbenscheer is een drijvende plant die in het najaar op de bodem van de vijver ligt, maar in het voorjaar naar de oppervlakte drijft. De plant zorgt ervoor dat nitraten en fosfaten uit het water worden ontrokken en zuurstof wordt afgegeven. Daarnaast is het een uitstekende plant voor onder andere amfibieën wanneer toegepast in een visvijver. Vissen houden niet van de stekelige bladeren, waardoor amfibieën en andere dieren er een beschutte plek kunnen vinden. Je kunt krabbenscheer hier eenvoudig bestellen bij bol.com.
Moeras vergeet-me-nietje
Een goede moerasplant voor in de vijver is het moeras vergeet-me-nietje. Je kunt hem overigens ook op de oever zetten, maar zorg dan dat deze vochtig genoeg komt te staan. Deze kleinblijvende plant (tot ongeveer 40 centimeter hoog), krijgt kleine geel met blauwe bloemetjes in de periode mei tot augustus. De bladeren van deze plant zorgen voor een goede kraamkamer voor watersalamanders. Ze zetten in het voorjaar tussen de bladeren vaak hun eieren af. Hier kun je deze mooie plant bestellen (bol.com).
Gele plomp
Een van de twee inheemse waterlelies is de gele plomp. Een uitstekende diepwaterplant voor in de vijver. In het voorjaar komen de grote drijvende bladeren boven drijven, waarna de grote gele bloemen niet veel later zullen volgen. De bloemen drijven niet, maar steken boven het water uit. De grote gele bloemen trekken veel insecten aan. Bestel de gele plomp voor jouw eigen vijver via deze link (bol.com).
Aarvederkruid – Myriophyllum spicatium
Een van de belangrijkste planten in deze lijst. Het aarvederkruid is een fantastische zuurstofplant die niet in je vijver mag ontbreken. Door het constant afgeven van zuurstof aan het water, draagt het aarvederkruid een belangrijke bijdrage aan het bereiken van biologisch evenwicht in de vijver. Daarnaast is het een goede schuilplaats voor kikkervisjes in het voorjaar. Verwar het aarvederkruid niet met het parelvederkruid. Dit is namelijk een exoot en een bedreiging voor inheemse waterflora. Het aarvederkruid is via deze link te bestellen bij bol.com.
Gele lis – Iris pseudacorus
Een van de andere inheemse vijverplanten die zeker niet mag ontbreken is de gele lis. De gele lis is een oever- en moerasplant. Ze houden in ieder geval van natte voeten en kunnen goed tegen een wisselend waterniveau. De kenmerkende zwaardvormige bladeren en gele bloemen mogen esthetisch gezien niet ontbreken aan de waterkant, maar er is nog een reden waarom deze plant een must-buy is. Het zijn namelijk uitstekende waterfilters en kunnen zelfs zware metalen uit het water filteren (fytoremediatie). Vooral op het gebied van nitraat uit het water filteren levert de gele lis uitstekend werk, waardoor je vijver minder last zal hebben van algengroei. Via deze link (bol.com) is de gele lis te bestellen.
Lees ook: hoe plant ik een boom?
Glanzend fonteinkruid – Potamogeton lucens
Tot slot bespreken we nog een uitstekende zuurstofplant. Glanzend fonteinkruid geeft ontzettend veel zuurstof af aan het water en zorgt ervoor dat algen in toom worden gehouden. De grote stengels en bladeren zorgen daarnaast voor veel schuilmogelijkheden in het water, wat de hoeveelheid micro-organismen in het water ten goede komt. Glanzend fonteinkruid zou tot de basis van iedere vijver moeten behoren. Deze zuurstofplant is via de volgende link te bestellen bij bol.com.
Slot
Met deze inheemse vijverplanten zou er een goede basis moeten liggen voor een gezonde vijver. Iedere vijver heeft, meer of minder, tijd nodig om in balans te komen. Deze vijverplanten zouden dat proces kunnen versnellen.
Naast vijverplanten is het raadzaam in de omgeving ook nog andere beplanting aan te brengen. In deze blog bespreken we vijf kruidachtige planten voor in de tuin, die een mooie toevoeging zouden kunnen zijn. Wil je meer bijen en vlinders in je tuin en rondom de vijver hebben? Lees dan hier verder. Gezamenlijk zal dit zorgen voor een levendige vijver in de tuin!
