Iedereen kent ze wel: een kauw, zwarte en/of bonte kraai, ekster, gaai, wellicht zelfs een roek, notenkraker of raaf. Het zijn de kraaien van Nederland. De familie kraaiachtigen (Corvidea) gaat echter verder dan onze Nederlandse vrienden, want in totaal bestaat de familie uit 128 soorten. Ze komen bijna overal ter wereld voor. Ze behoren ook tot de zangvogels, hoewel niet iedereen hun stemgeluid als gezang zou kwalificeren. Het gekras van de kraai is niet zo bedoeld, maar hij heeft, net als wij allen, zijn eigen geluid en is daarmee heel herkenbaar.
In deze serie nemen we je mee in de wereld van de kraaien. Elk deel van de serie licht een andere kraaiachtige van Nederland uit. Om de kraaiachtigen te leren kennen, vind je hier de taxonomie van deze familie zangvogels en algemene informatie over deze groep, want wat is het de moeite waard om deze vogels beter te leren kennen.
De vogels die in Nederland tot de kraaiachtigen horen, zijn:
- Zwarte kraai
- Bonte kraai
- Roek
- Raaf
- Kauw
- Ekster
- Gaai
- Notenkraker
Intrigerend
Kraaiachtigen hebben zoveel verschillende en verrassende kanten. Wat dat betreft ben je nooit uitgeleerd, want ze weten je steeds weer te verwonderen. Eigenlijk zouden we moeten zeggen: misschien verwonderen zij zich wel over ons. Want kraaiachtigen bestaan al ontzettend lang en hebben ons ontstaan meegemaakt. De oudste fossielen die in Europa gevonden zijn van het geslacht Corvidae (kraaien) dateren van 17 miljoen jaar geleden. Al die tijd zijn ze blijven evolueren, waardoor ze nu de kenmerken hebben waar ze om bekend staan.
Lees ook: vinken in Nederland – deel I
Uiterlijk en gedrag
Meestal zijn de vogels overwegend zwart, maar er zijn uitzonderingen. Zo ziet de gaai er bijvoorbeeld kleurrijk uit. Maar in andere landen heb je ook kraaiachtigen die er heel tropisch uit zien, met felle kleuren. De lichaamslengte bedraagt tussen de 20 en 67 centimeter. In Nederland is de kauw de kleinste kraaiachtige. Van vleugelpunt tot vleugelpunt meet hij 64-73 centimeter. De raaf is hier de grootste kraaiachtige, met een spanwijdte tussen de 100-150 centimeter. En daarmee de grootste zangvogel van ons land.
Kraaiachtigen zijn intelligente vogels en dit zie je terug in hun gedrag. Eksters die bezig zijn met voedsel verstoppen, houden bijvoorbeeld in de gaten of iemand ziet waar ze het verstoppen. Ze nemen interessante spullen mee naar hun nest voor verder onderzoek. Kraaien en raven oefenen bepaalde klanken zachtjes voor zich uit, tot ze het zich eigen hebben gemaakt. Gaaien kunnen tot wel 5000 eikels verstoppen en brengen markeringen aan rondom de verstopplekken, zodat ze de plek onthouden.
Verder zijn veel van deze vogels monogaam. Familieleden helpen bij de opvoeding, wat je onder andere terugziet bij kraaien. De nesten zijn vaak groot, bij eksters heeft deze zelfs een dak.
Het menu van kraaiachtigen
Het voedsel van de vogels is uiteenlopend. Van dode karkassen tot menselijk afval. Door het opruimen van aangereden dieren helpen ze ziektes als botulisme uit de buurt te houden. En vroeger waren ze geliefd om het pikken van de emelten uit graslanden, terwijl dat nu vaak als overlast wordt gezien. Ook zaden, bessen, noten, wormen en insecten staan op het menu. Het zijn echte omnivoren.
Verspreiding
Kraaiachtigen kom je eigenlijk overal in Nederland wel tegen, maar de raaf heeft zich nog niet overal helemaal gevestigd. Hij is nog niet lang geleden geherintroduceerd en is nog bezig met zijn opmars. De meeste kraaiachtigen zijn te vinden in omgevingen met bos en cultuurlandschappen. De laatste jaren komen ze ook steeds meer richting de mens, vanwege ons afval en de dieren die aangereden worden.
Lees ook: arenden in Nederland
Wereldwijd gezien komen kraaiachtigen overal ter wereld voor. Gebieden waar je ze niet zult vinden zijn de poolgebieden, enkele Polynesische eilanden en Nieuw-Zeeland.
Serie kraaiachtigen
Hieronder kun je per deel meer lezen over de kraaien in Nederland.
Deel II: de kauw
Deel III: de ekster
Deel IV: de zwarte kraai
Deel V: de roek
Deel VI: de raaf
Deel VII: de gaai
Deel VIII: de bonte kraai
Deel IX: de notenkraker
Lees ook: spechten in Nederland
