Waar kun je in Nederland zeehonden zien?

Grijze zeehond

In Nederland maak je kans om twee zeehonden te zien: de gewone zeehond en de grijze zeehond. Maar waar heb je nou de meeste kans om deze geweldige zeezoogdieren te zien? In deze blog bespreken we de beste plekken om zeehonden te zien. Daarnaast bespreken we ook wat de beste tijd in het jaar is om op zoek te gaan en hoeveel zeehonden er in Nederland leven.

Zeehonden

Inhoudsopgave

Wanneer heb je de meeste kans om zeehonden te zien?

Als je graag zeehonden wil zien, dan is het goed te weten wanneer je hiervoor het beste op pad kunt gaan. Je hebt namelijk niet altijd even veel kans om er een te zien. Het leven van zeehonden hangt nauw samen met eb en vloed.

Tijdens vloed zijn zeehonden in zee, op jacht naar vis. Tijdens eb liggen ze vaak op zandbaken die door eb droog zijn komen te liggen. Hier verzamelen zich dan zeehonden (van verschillende soorten) en liggen ze met tientallen en soms wel honderden samen. Het beste ga je dus op pad tussen twee uur voor laagwater en twee uur na laagwater. De meeste kans heb je bij rustig weer. Zeehonden zijn gevoelig voor verstoring, houd dus altijd rekening met onderstaande regels om ze zo min mogelijk te verstoren.

  • Houd voldoende afstand, altijd minstens 30 meter;
  • Laat honden thuis. Als ze wel mee zijn houd ze dan aangelijnd en blijf op ruime afstand zodat de zeehonden zich niet bedreigd voelen;
  • Blijft rustig en veroorzaak geen overlast zodat de zeehonden niet verstoord worden.

Lees ook: welke zeehonden leven er in Nederland?


Zeehondencentrum

Ondanks dat je een goede kans maakt om zeehonden te spotten als je gebruik maakt van bovenstaande tips, heb je nooit een garantie. Het is immers natuur en deze laat zich niet regisseren. Wil je zekerheid, ga dan naar het Zeehondencentrum. Hier worden zieke en gewonde zeehonden opgevangen en weer uitgezet als ze voldoende fit zijn. Daarnaast is er een bezoekerscentrum, waar je van alles te weten komt over zeehonden.

Het Zeehondencentrum is gelegen in Pieterburen, maar gaat verhuizen. Vanaf 2025 zal het zeehondencentrum opereren vanuit de haven in Lauwersoog.

Hoeveel zeehonden leven er in Nederland?

Zeehonden leven in Nederland voornamelijk in het Waddengebied en in de Delta. In het internationale Waddengebied wordt de totale populatie gewone zeehonden op ongeveer 40.000 dieren geschat. Hiervan leeft ongeveer 25% in het Nederlandse gedeelte. Daarnaast werden er nog 7800 grijze zeehonden geteld in het Nederlandse gedeelte van de Waddenzee.

In de Delta zijn ook gewone en grijze zeehonden geteld. Hier kwamen in 2022 zo’n 1500 gewone zeehonden en bijna 3500 grijze zeehonden. Grofweg kan er dus gesteld worden dat er momenteel circa 22.000 zeehonden (gewone en grijze) leven in Nederland. Bovenstaande cijfers zijn afkomstig van het Compendium voor de leefomgeving.

Gewone zeehond
Veruit de meeste zeehonden leven in Nederland in de Waddenzee

Zeehonden kijken

Zeehonden spotten in Nederland kan dus op meerdere plekken. Om de dieren niet te verstoren is het belangrijk om eerder genoemde regels in acht te nemen. Om de dieren toch goed van een afstand te kunnen bekijken is het raadzaam om een verrekijker of telescoop aan te schaffen. Zo kun je van een veilige afstand de dieren rustig bekijken.

Verrekijker
Als je zeehonden wil gaan spotten is een verrekijker geen overbodige luxe. Met behulp van een verrekijker kun je vanaf gepaste afstand de zeehonden goed bekijken en kun je het natuurlijke gedrag van deze dieren goed waarnemen. Maar de ene verrekijker is de andere niet. Als je besloten hebt om een verrekijker aan te schaffen, let dan goed op de volgende punten:
– Vergroting
– Helderheid
– Gebruiksgemak

Ga voor een verrekijker 8×42 of 10×42. Het eerste getal staat voor de vergroting: 8×42 kan dus 8x vergroten, 10×42 kan 10x vergroten. Omdat zeehonden vaak in zee zwemmen, of op zandbanken rusten is het wijs om voldoende vergroting te kiezen. Zo krijg je de zeehonden goed in beeld. Het tweede getal staat voor de diameter van het objectief. Hoe groter de diameter, hoe meer licht er wordt opgevangen en hoe helderder het beeld.
Houd tenslotte ook rekening met het gebruiksgemak. Meer vergroting en een grotere diameter is leuk, maar hiermee wordt de verrekijker ook automatisch zwaarder en lastiger te hanteren. Ga dus voor jezelf na wat je het belangrijkste vindt en maak vervolgens je keuze. Bij Kamera Express hebben ze een breed aanbod aan verrekijkers in alle prijsklassen.


Lees ook: eenden in Nederland – deel I


Zeehonden kijken in het Waddengebied

Veruit de meeste zeehonden in Nederland leven in de Waddenzee, dus op de Waddeneilanden en in de rest van het Waddengebied maak je een goede kans om zeehonden te zien.

Texel

Op Texel maak je een goede kans op zeehonden bij de zandbank De Razende Bol. Hier zijn bij laag water bijna altijd zeehonden te zien. Voor de beste zeehondenervaring boek je een boottocht. Zo kom je veel dichterbij de dieren, zonder dat je ze afschrikt, en de boottochtleiders weten precies waar ze moeten zijn. Daarnaast kun je ook een bezoek brengen aan Ecomare. Hier leer je alles over de zee en zijn zeehonden van dichtbij te bekijken.

Overige eilanden

Ook vanaf de andere eilanden zijn zeehonden te zien. Op de zandbanken rondom zijn vaak vaste groepen zeehonden te zien. Op Engelsmanplaat, een zandbak tussen Ameland en Schiermonnikoog, rusten soms honderden zeehonden. Een andere goede plek is de zandbank de Richel, in de buurt van Vlieland. Op sommige eilanden kunnen ook boottochten geboekt worden, om nog dichter bij zeehonden in de buurt te komen.

Gewone zeehond
Vanaf een boottocht heb je kans om zwemmende zeehonden van dichtbij te zien

Kraamkamer van de Wadden

In de Dollard, de monding van de Eems, is ook een goede kans om zeehonden te spotten. Er is hier zelfs een speciaal kijkscherm geplaatst, om zeehonden van dichtbij te kunnen bekijken. Omdat de zandbanken hier dichtbij de kust liggen en je achter een scherm staat, kun je zeehonden van heel dichtbij zien zonder dat ze het in de gaten hebben.

Zeehonden kijken in het Deltagebied

Een goede plek in het Deltagebied om zeehonden te zien is in het Grevelingenmeer, bij Brouwersdam. Hier leven ze vooral bij het eilandje Stampersplaat. Ook hier worden excursies georganiseerd om de zeehonden van dichterbij te kunnen bekijken.
Daarnaast kunnen zeehonden ook gespot worden in de Ooster- en Westerschelde. Goede plekken zijn hier de Roggenplaat en de Plompe Toren. Tot slot kun je bij laagwater vanuit uitzichtpunt het Groene Punt in natuurgebied Voornes Duin ook nog zeehonden zien.


Lees ook: kraaien in Nederland – deel I


Welke zeehonden leven er in Nederland?

Zeehond

In Nederland heb je de kans om aan de kust zeehonden te zien. Niet alle zeehonden zijn echter dezelfde soort. In ons land komen twee soorten zeehonden voor, de gewone zeehond en de grijze zeehond. Daarnaast worden er zo nu en dan nog eens andere soorten gezien, welke hier als dwaalgast voorkomen. In deze blog lichten we de twee algemene soorten zeehonden uit en bespreken we de dwaalgasten die met veel geluk aan de kust van Nederland gezien kunnen worden.

Gewone zeehond

Inhoudsopgave

Zeehonden

Zeehonden zijn een familie van de zeezoogdieren en worden ook wel robben of zeerobben genoemd. De familie zeehonden telt in totaal 19 soorten, waarvan er één is uitgestorven (de Caribische monniksrob). Tot deze soorten behoren onder andere de klapmuts, de ringelrob en de noordelijke en zuidelijke zeeolifant. In Nederland komen twee soorten voor: de gewone zeehond en de grijze zeehond. Daarnaast zijn er nog een aantal dwaalgasten, welke zo nu en dan worden waargenomen.

Een zeehond is een vertrouwd gezicht in Nederland, maar in 1962 waren ze door jacht bijna helemaal uit Nederland verdwenen. Nadat de jacht op deze zeezoogdieren werd verboden konden populaties zich herstellen (ondanks andere uitdagingen), waardoor we nu weer kunnen genieten van gezonde populaties. Vooral in het waddengebied voelen zeehonden zich thuis.

Gewone zeehond (Phoca vitulina)

De gewone zeehond is de meest algemene zeehond van Nederland. De meeste bevinden zich in de Waddenzee, maar ook in het Deltagebied doen ze het goed.

Gewone zeehond (Saxifraga - Mark Zekhuis)
Gewone zeehond hebben een dikke speklaag en dubbele laag haren om warm te blijven onder water (Saxifraga – Mark Zekhuis)

Kenmerken

Gewone zeehonden worden zo’n 120 tot 200 centimeter groot en kunnen een gewicht tot wel 150 kilogram wegen. Mannetjes worden groter en zwaarder dan vrouwtjes. Gewone zeehonden hebben een dikke grijs, bruine of grijzbruine vacht, vaak met donkere vlekken. De huid is voorzien van twee lagen haren. Daarnaast heb ze een dikke speklaag. Deze twee eigenschappen zorgen ervoor dat de gewone zeehond warm blijft in het koude water.

Het beste kenmerk om de gewone zeehond te onderscheiden van de grijze zeehond is door te letten op de kop. Gewone zeehonden hebben een ronde kop en een stompe snuit. Daarnaast lopen de neusgaten in een v-vorm. Gewone zeehonden hebben gevoelige snorharen waarmee ze in het (troebele) water prooien kunnen opsporen. Gewone zeehonden kunnen 25 tot 30 jaar oud worden.


Lees ook: kraaien in Nederland – deel I


Leefwijze

Gewone zeehonden foerageren in het water en rusten op land. In zee zijn het solitair levende dieren, maar op het land rusten ze samen op dezelfde rustplaatsen. Vaak keren individuen terug naar een vaste rustplaats. Op zo’n rustplaats zijn vaak tientallen, tot soms honderden, dieren te vinden van verschillende soorten.

De activiteit van zeehonden wordt sterk beïnvloed door eb en vloed. Bij eb ligt de gewone zeehond op een rustplaats en bij vloed zijn ze onderwater, op zoek naar voedsel.

Phoca vitulina 42, Gewone zeehond, Saxifraga-Bart Vastenhouw
De activiteit van gewone zeehonden wordt voornamelijk bepaald door eb en vloed (Saxifraga-Bart Vastenhouw)

Voedsel en voortplanting

Zeehonden eten voornamelijk vissen, specifiek bodemvissen. In Nederland wordt voornamelijk bot gegeten, maar ook soorten als tong en kabeljauw worden gegeten. Naast vis worden er verder nog kreeftachtigen, slakken en inktvissen gegeten.

De paring bij de gewone zeehond vindt plaats in juli en augustus. De juveniele dieren worden echter pas in mei en juni geboren, zo’n tien maanden later. De eigenlijke draagtijd is zeven maanden, maar de eicel wordt pas bevrucht in de winter. Zo’n verlengde draagtijd kennen we ook bij andere zoogdieren zoals reeën. Juveniele dieren worden de eerste drie tot zes weken gezoogd. In deze tijd verdubbelt het lichaamsgewicht, van ongeveer vijftien kilogram tot 30 kilogram.


Lees ook: herten in Nederland


Grijze zeehond (Halichoerus grypus)

De grijze zeehond is wat minder talrijk dan de gewone zeehond in Nederland. De kegelrob, zoals de grijze zeehond ook wel wordt benoemd is echter wel een stuk forser dan de gewone zeehond.

Halichoerus grypus 16, Grijze zeehond, Saxifraga-Bart Vastenhouw
De grijze zeehond wordt ook wel kegelrob genoemd, vanwege zijn kegelvormige kop (Saxifraga-Bart Vastenhouw)

Kenmerken

Grijze zeehonden worden zoń 165 tot 330 centimeter groot, ruim een meter grote dan de gewone zeehond. Ze bereiken daarnaast een gewcht van 105 tot 330 kilogram. Mannetjes worden groter en zwaarder dan vrouwtjes. Vrouwtjes zijn een stuk slanker gebouwd.

Qua kleur doen ze hun naam eer aan. Ze zijn grijs gekleurd en hebben soms donkere vlekken. Mannetjes zijn donkerder gekleurd dan vrouwtjes. Het belangrijkste kenmerk van de grijze zeehond is de kop. Ze hebben een spitse snuit met een kegelvormige kop. Grijze zeehonden zijn over het algemeen minder schuw dan gewone zeehonden.

Leefwijze

Grijze zeehonden zijn goede zwemmers en kunnen tot wel 100 meter diepte duiken. Ze komen voornamelijk voor op plekken met rotsen, maar daarnaast leven ze ook op plekken met zandbanken en ijsplaten. De grootste populatie bevindt zich rondom de Schotse eilanden. De laatste jaren gaat het ook weer goed met de grijze zeehonden in Nederland, vooral in de Waddenzee. De populatie groeit gestaag en zit rond 5000 exemplaren. Sinds 2003 komt de grijze zeehond ook weer voor in het Deltagebied. Daar leven nu zo’n 1000 exemplaren.

Halichoerus grypus 44, Grijze zeehond, Saxifraga-Mark Zekhuis
Grijze zeehonden worden een stuk groter dan gewone zeehonden (Saxifraga – Mark Zekhuis)

Voedsel en voortplanting

De grijze zeehond eet net zoals de gewone zeehond hoofdzakelijk vis, maar is iets minder precies daarin. Waar de gewone zeehond vooral platvissen eet, eet de grijze zeehond naast platvis ook vissen zoals zalm, koolvis en kabeljauw. Daarnast worden ook schaaldieren en inktvissen gegeten. Grijze zeehonden zijn uitstekende jagers en vangen hun prooi voornamelijk op gehoor en reuk. Zelfs blinde dieren zijn nog in staat voldoende voedsel te vinden.

Na een verlengde draagtijd van 11,5 maanden (eigenlijke draagtijd is 8,5 maanden) worden de juveniele dieren van de grijze zeehond voornamelijk in november en december geboren. Ze krijgen één jong per keer. Juveniele dieren hebben een wollige vacht en kunnen daarom niet meteen zwemmen. Deze raken ze na zo’n drie weken kwijt. Vanaf dat moment zijn ze ook op zichzelf aangewezen.


Lees ook: beekprik, rivierprik en zeeprik


Dwaalgasten

De gewone zeehond en grijze zeehond zijn de enige leden van de familie zeehonden die regelmatig in Nederland voorkomen. Daarnaast worden er soms ook nog andere soorten gezien. Dit is echter zeer sporadisch en vaak gaat het om zieke, gewonde of verdwaalde dieren. Deze zouden ook wel dwaalgasten genoemd kunnen worden. Zo wordt de klapmuts (Cystophora cristata) relatief vaak gezien langs de kust. Ook de zadelrob (Pagophilus groenlandicus), de ringelrob (Pusa hispida) en de walrus (Odobenus rosmarus) zijn wel eens gezien in Nederland.

Odobenus rosmarus 14, Walrus, Saxifraga-Bart Vastenhouw
Heel af en toe wordt er een dwaalgast zoals een walrus gespot aan de Nederlandse kust (Saxifraga-Bart Vastenhouw)

Veelgestelde vragen

Welke zeehonden leven er in Nederland?

In Nederland leven twee soorten zeehonden: de gewone zeehond en de grijze zeehond. De gewone zeehond is de meest algemene zeehond in Nederland. Zeehonden leven voornamelijk in de Waddenzee, maar komen daarnaast ook voor in het Deltagebied.

Hoe zie je het verschil tussen een gewone en grijze zeehond?

Het verschil tussen een gewone zeehond en een grijze zeehond zie je het best aan de kop. De gewone zeehond heeft een ronde kop en een stompe snuit. Grijze zeehonden hebben een spitse snuit en kegelvormige kop. Daarnaast is er een verschil in de neusgaten. De gewone zeehond heeft v-vormige neusgaten, bij de grijze zeehond zijn deze recht. Tot slot wordt de grijze zeehond een stuk groter.

Zoeken

Categorieën

Op de hoogte blijven?

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!