Madeira natuurvakantie

Buiten Nederland zijn er natuurlijk ook plekken waar je kunt genieten van fantastische natuur. In de serie ‘Over de grens ‘ nemen we je mee naar andere landen om daar te genieten van prachtige natuur. In deze blog nemen we je mee naar het Portugese eiland Madeira. Als je op zoek bent naar een vakantiebestemming niet te ver van huis, maar wat wel tropisch aan doet dan is Madeira perfect.

Madeira, ook wel het bloemeneiland genoemd, is een klein eiland gelegen ten westen van Marokko in de Noordelijke Atlantische Oceaan. Door de vele natuur die het eiland rijk is, de bananen- en papaya plantages en de oceaan constant in zicht, bekruipt je het gevoel alsof je aan de andere kant van de wereld bent. Niets is minder waar. In minder dan vier uren vlieg je van Amsterdam naar de hoofdstad Funchal, gelegen aan de oostkust van Madeira. Vanuit hier heb je diverse mogelijkheden om je verblijf te plannen. Wij zijn er van overtuigd dat we een van de mooiste hebben gevonden, gelegen in Ponta del Sol!  

Madeira

Madeira is een van die pareltjes wat nog enigszins gebleven is zoals het was (in hoeverre je daarvan kunt spreken natuurlijk..). Natuurlijk is het eiland (vooral in het zuiden) flink veranderd toen het in de 15e eeuw door de Portugezen werd ontdekt, maar desalniettemin is er gelukkig nog wat van het oorspronkelijke bewaard gebleven. 

Laurierbossen op Madeira.
Laurierbossen op Madeira

Oerbossen en bloemenoceaan

Het meest bijzondere zijn dan nog wel de laurierbossen die hier bewaard zijn gebleven. Deze vind je alleen nog op Madeira, de Azoren, de Canarische eilanden en Kaapverdië. De bossen wat zich kenmerkt door de vele lauriersoorten (met laurierkers en de Canarische laurier als meest dominante soorten) is een thuis voor diverse zeldzame planten- en diersoorten waarvan er een aantal endemisch zijn voor Madeira. Een van deze endemische soorten is de trocazduif, die zich goed thuis voelt in de laurierbossen. 

Naast de laurierbossen kenmerkt het eiland zich door de prachtige rotskliffen waar rijkelijk flora groeit en bloeit. Het eiland wordt met een reden bloemeneiland genoemd. Waarom zijn er zoveel bloeiende planten te vinden in Madeira? Dat heeft verschillende redenen. Het eiland bestaat voornamelijk uit vulkanisch materiaal, wat erg vruchtbaar is. Tel daarbij op dat het een mediterraans klimaat heeft en dat er met regelmaat regen valt en je hebt het perfecte recept voor een bloemrijk landschap. 

De grote plas

Al dit groen zorgt ervoor dat het landschap ook ideaal is voor allerlei dieren. Soorten als de madeirahagedis, monarchvlinder en madeiragoudhaan floreren bij deze omstandigheden. 

Als laatste willen we graag nog die grote plas benoemen, waarin Madeira ligt. De Atlantische oceaan is de op-één-na grootste oceaan ter wereld en herbergt een schatkist aan diersoorten en koralen. Zo zijn er onder andere 28 walvissoorten, de onechte karetschildpad, diverse haai- en rogsoorten en ontelbaar veel soorten vissen te vinden in de wateren rondom Madeira. 

Atlantische oceaan
De Atlantische Oceaan herbergt een grote verscheidenheid aan zeedieren

Hidden Paradise

We verbleven op ecoglamping Canto das Fontes gelegen te Ponta del Sol. Met de taxi vanuit het vliegveld was dit ongeveer 45 minuten rijden. De glamping is gebouwd op een steile klif waar vroeger een bananenplantage was. De host Roberto heeft het stuk grond, waar zijn oma vroeger bananenplanten liet groeien, nieuw leven ingeblazen. Hij plantte nieuwe fruitbomen, kocht nabij gelegen grond op en bouwde het eerste huisje in de eerste paar jaren dat hij er aan werkte. Pas na een tijd ontstond het idee om deze plek met andere te gaan delen.  

Toen we aankwamen bij de glamping waren we meteen onder de indruk. Links van ons hadden we een wijds uitzicht over de Noordelijke Atlantische Oceaan. Rechts keken we tegen een klif omhoog waar we de bovenkanten van de tipi’s al tussen het groen zagen uit steken. Voor ons lag een steile trap van zo’n 150 treden en een bagageband.   

Na een flinke klim kwamen we bij ons verblijf. Naast onze en diverse andere tipi’s waren er nog een gemeenschappelijke tipi, een bar (met barbeque) en een prachtige poel die gevoed werd door de waterval verderop. Werkelijk een adembenemende locatie!

De 150 traptreden naar ons verblijf.
De 150 traptreden naar ons verblijf (De natuur van hier – Mickeal Kurvers)

Dieren spotten op Madeira

Voor de natuur te beleven hoefde we dus ook niet ver te zoeken. Op weg naar onze locatie kwamen we al enkele prachtige diersoorten tegen. Zo kruiste ons pad zich regelmatig met een of twee gele kwikstaarten op weg naar ons verblijf. 

Bij het verblijf verschenen er in de vroege ochtendzon honderden madeirahagedissen die, als je rustig bewoog, helemaal niet bang voor je waren waardoor je ze perfect kon observeren. Een andere soort wat zich graag liet zien was de monarchvlinder, welke van bloem naar bloem vloog.


Lees ook: walvissen spotten op Madeira


Madeirahagedis.
Madeirahagedis

Tegen de kliffen leefde een groep rotsduiven en een paartje torenvalken (ondersoorten van Madeira) die regelmatig op enkele meters afstand langs het verblijf vlogen. In de Canarische wilg, waaraan onze schommelstoelen hingen, kwam regelmatig een madeiragoudhaantje op bezoek. 

Later op de dag vlogen boven onze tipi de vale gierzwaluwen en ‘s avonds als we net in de tipi lagen hoorde we boven ons het bizarre en lastig te omschrijven geluid van de Kuhls pijlstormvogel. Deze waren op weg naar hun nest tegen de rotswanden (waarin ze ieder jaar één ei leggen).

Overdag zag je in de rivieren in de dorpjes muskuseenden en als je ‘s avonds langs de fruitplantages liep zag je regelmatig de grijze grootoorvleermuis fladderen. 

Het water op

Zodra je dichter bij de oceaan komt, veranderen de soorten. Langs de kust (en op het water) zie je vogels als de Noordse stern, de Freira en het madeirastormvogeltje. Hier is het ook mogelijk om met een speedboot het water op te gaan en de echte spectaculaire soorten te zien; walvissen en zeeschildpadden.

Natuuractiviteiten op Madeira

Als natuurliefhebber ben je op je plek op Madeira. Alleen al een simpele wandeling over het eiland geeft je een geweldige ervaring. De meeste soorten die we in het vorige hoofdstuk benoemden, kun je al treffen tijdens zo een eenvoudige wandeling. Maar wil je een nog gavere ervaring, dan is een van onderstaande activiteiten wellicht iets voor jou.

Walvissen spotten op de oceaan

Een van de activiteiten die wij hebben gedaan tijdens ons verblijf was een walvisexcursie. Vanuit de hoofdstad Funchal of het kleine havendorpje Calheta is het mogelijk met een speedboot de oceaan op te gaan, op zoek naar de 28 soorten walvissen die in de wateren rondom Madeira voorkomen. Daarnaast maak je onderweg kans op spectaculaire zeevogels, zeeschildpadden en een verscheidenheid aan vissoorten te zien. Lees in deze blog hoe dit avontuur voor ons uitpakte en welke tips we nog voor je hebben als je je excursie vanuit Calheta boekt. 

Hiken op Madeira

Met meer dan 100 wandelroutes is Madeira dé plek om te hiken. Deze routes brengen je naar de mooiste plekken op het eiland en laten je genieten van de dichte laurierbossen, verborgen watervallen, ontelbare levadas (irrigatiekanalen) en adembenemende vergezichten. Op het moment dat je gaat hiken, kom je op afgelegen plekken waar de natuur zijn gang kan gaan en waar je dus zeldzame flora en fauna kunt waarnemen. Een must-do als je op Madeira bent!

Als je vroeg opstaat om te gaan hiken, heb je kans op adembenemende plaatjes.
Als je vroeg opstaat om te gaan hiken, heb je kans op adembenemende plaatjes

Lees ook: dome boomhut Ardennen


Snorkelen en duiken

Op het eerste gezicht zou je niet meteen denken dat Madeira de plek is om te gaan snorkelen en/of duiken vanwege het ontbreken van zandstranden, maar juist dat kan een voordeel zijn. Vanwege het ontbreken van deze zandstranden blijft het eiland/de stranden ontzien van massatoerisme waardoor je dus alle ruimte en vrijheid hebt als snorkelaar. Tel daar de aangename watertemperatuur bij op en je hebt een perfecte plek om de onderwaterwereld te beleven. 

De onderwaterwereld is daarnaast ook nog eens zeer divers. Je kunt er onder andere barracuda’s, murenen, everlipvissen, zeepaardjes, roggen en haaien spotten. Daarnaast is er zelfs de mogelijkheid om een speciale excursie te boeken om bij  dolfijnen te spotten. Genoeg te zien dus onder water!

Paragliden

Ben je op zoek naar een keer wat anders, dan is het zeker de moeite om eens te kijken naar het paragliden. Op deze manier zie je het eiland vanuit een heel ander perspectief. Op het eiland zijn diverse plekken te vinden waar deze unieke ervaring wordt aangeboden. Ga met een ervaren gids op een tandemvlucht en vlieg langs de hoge kliffen en over de Atlantische Oceaan. Deze beleving zal je de natuur van Madeira op een heel andere manier laten ervaren dan je gewend bent en zal je lang bijblijven. 

Kust van Madeira
Kust van Madeira

Conclusie

Madeira is een prachtig eiland met een stukje waanzinnige natuur die je bijna nergens anders meer vindt. Als je nou op zoek bent naar een vakantie waar je volledig tot rust komt of op zoek bent naar een  actieve vakantie, dan ben je voor beide soorten op Madeira aan het juiste adres. Respecteer tijdens je bezoek de waardevolle natuur op het eiland, zodat deze waanzinnige plek nog door generaties beleefd kan worden. 

Walvissen spotten op Madeira

Vanaf de kust van Madeira kijk je uit op de Atlantische Oceaan

Buiten Nederland zijn er natuurlijk ook plekken waar je kunt genieten van fantastische natuur. In de serie ‘Over de grens’ nemen we je mee naar andere landen om daar de prachtige natuur te beleven. In deze blog gaan we naar een van de beste plekken ter wereld om walvissen te spotten. Met een speedboot zijn we de Atlantische oceaan opgegaan om een glimp op te vangen van ’s werelds grootste zoogdieren (walvissen), een van de slimste dieren ter aarde (dolfijnen) en een van ’s werelds langst levende dieren (schildpadden). 

Walvissen spotten

Madeira is bij uitstek een geschikte locatie omdat het gelegen is in de Atlantische Oceaan. De Atlantische Oceaan is na de Grote Oceaan de grootste oceaan ter wereld, bedekt zo’n 20% van het aardoppervlak en heeft een gemiddelde diepte van bijna 4000 meter. Uitermate geschikt dus voor de grootste zoogdierengroep ter wereld: de walvissen. Het feit dat walvissen in Madeira sinds halverwege de jaren ’80 beschermd worden, maakt het een fantastische plek om ongeveer eenderde van alle soorten te kunnen spotten. 

Dit artikel gaat verder onder de afbeelding

De taxonomie van alle 28 soorten walvissen die voorkomen in de wateren rondom het eiland Madeira.
De taxonomie van alle 28 soorten walvissen die voorkomen in de wateren rondom het eiland Madeira (De natuur van hier – Mickeal Kurvers)

Voorkomende walvis soorten

Dit komt neer op 28 soorten walvissen, die onderverdeeld zijn in de tandwalvissen en baleinwalvissen. Zoals de benamingen al doen vermoeden, worden deze van elkaar gescheiden door de kaakstructuur. Tandwalvissen hebben in hun kaken tanden, baleinwalvissen hebben baleinplaten waarmee ze voedsel uit het water kunnen filteren. Tot de tandwalvissen horen onder andere de tuimelaar, de gewone spitssnuitdolfijn en de orka. De potvis, bultrug en blauwe vinvis zijn voorbeelden van baleinwalvissen die in de wateren rondom Madeira leven. In afbeelding  1 is de volledige taxonomie van de voorkomende walvissen rondom Madeira te vinden. 


Lees ook: Madeira natuurvakantie


Beste periode om walvissen te spotten

Met zoveel voorkomende walvissoorten is het natuurlijk een peulenschil om er een paar te spotten zou je zeggen. Dit is deels waar. Soorten uit de familie dolfijnen zijn over het algemeen goed te spotten, omdat ze in (grote) groepen leven, de speedboten met toeristen opzoeken en zich dan graag tonen door krachtig uit het water te springen of met hoge snelheid onder de boot door zwemmen.  

Echter zijn er ook een aantal soorten die veel schuwer en verlegener zijn en daardoor een stuk lastiger om te spotten, zoals bijvoorbeeld de spitssnuitdolfijn van Blainville. 

Ook is niet iedere soort jaarrond te zien op Madeira. De beste periode om er op uit te gaan is tussen april en oktober. Dan zijn de wateren warmer en zijn er meer soorten in te vinden.

Toch is dit niet voor iedere soort het geval. Sommige soorten zijn juist eerder te spotten in de koudere maanden. Wil je een specifieke soort waarnemen dan doe vooraf goed onderzoek, zodat je de meeste kans maakt.

Wil je een orka zien? Dan is de kans het grootst einde winter/begin voorjaar.
Wil je een orka zien? Dan is de kans het grootst einde winter/begin voorjaar.

Voorbereiding

Om goed voorbereid op pad te gaan en zo veel mogelijk uit je walvisexcursie te halen is het goed om vooraf wat zaken te regelen en/of over na te denken. Allereerst natuurlijk de reservering. Plan je bezoek aan het begin van de vakantie. Je bent namelijk afhankelijk van het weer, bij slecht weer wordt de excursie geannuleerd en wordt deze op een latere dag ingehaald. Wel handig als je dan nog op Madeira bent.  

Excursies vertrekken vanuit Funchal, maar ook meer richting de westkust vanuit het kleine havendorpje Calheta. Wij hadden onze excursie geboekt bij Lobosonda Whale Whatching, gelegen in Calheta. We zijn erg te spreken over deze organisatie omdat ze met veel respect voor de natuur te werk gaan en ook de toeristen instrueren dat zij de gast zijn op zee en niet de walvissen. Daarnaast krijg je ook goede uitleg aan boord over de soorten die je tegenkomt. Er wordt goed om de zee gedacht, want onderweg werd het plastic uit het water gevist. De gids heeft zelf een (goede!) camera mee aan boord. Na de excursie schrijven ze een blog over de gespotte soorten en worden de foto’s erbij geplaatst. Zo hoef je je onderweg niet druk te maken of je foto wel goed gelukt is en kun je echt genieten van wat je ziet. 

Smeer je vooraf goed in met zonnebrand op zonnige dagen en zorg dat je een vestje of trui mee hebt op de wat koelere dagen. Het kan later in de middag goed afkoelen op zee. Heb je een verrekijker? Neem deze dan zeker mee. Dit zorgt ervoor dat je dieren op afstand veel sneller kunt determineren waardoor je dus meer ziet dan degene zonder verrekijker.

Camera

Foto’s maken van de walvissen die je ziet? Zorg er dan voor dat de batterij opgeladen is, je genoeg geheugen op SD-kaart vrij hebt en de camera alvast hebt ingesteld. De volgende hoofdlijnen kun je aanhouden voor je camera: neem je beste zoomlens mee, zet hem op burstmodus, gebruik een korte sluitertijd en hanteer een gemiddeld diafragma (F8 bijvoorbeeld).

Staart van een bultrug. Eén van de 28 soorten die rondom Madeira gespot worden
Staart van een bultrug. Eén van de 28 soorten die rondom Madeira gespot worden

Onze tour

Wij maakten onze walvisexcurise op een zonnige dag eind augustus. In de winkel kregen we de eerste instructies en werd al wat verteld over de walvissen. Na het uitreiken van de reddingsvesten was het tijd de boot op te gaan en voor twee uurtjes de Atlantische Oceaan op te verdwijnen. Toen we eenmaal uitgevaren waren, hoefden we niet lang te wachten op de eerste diersoorten. Nog voor we de haven uit waren hadden we al een aantal Dougalls sternen gezien en zagen we de Atlantische rotskrabben op de rotsen van de haven met tientallen bij elkaar zitten.  


Lees ook: Teutoburgerwoud wandelvakantie


Andere zeedieren

Toen we op open zee kwamen duurde het niet lang voordat we de eerste spectaculaire soort zagen. Een stukje voor onze boot sprong er plotseling een grote tonijn een stuk uit het water. Een prachtige soort om te zien, treurig om vast te stellen dat de meeste tonijnsoorten door over-bevissen met uitsterven worden bedreigd.

Niet veel later diende de volgende soort zich aan. Wederom geen walvissoort maar zeker niet minder fascinerend. In het water zwom er rustig een onechte karetschildpad voorbij. De onechte karetschildpad is een zeeschildpad, een van de oudst levende families die er tegenwoordig nog zijn. Ze bestaan al ruim 200 miljoen jaar en hebben onder andere de dinosaurussen overleeft. Later tijdens de tocht zagen we nog een jong exemplaar zwemmen. Deze is een aantal jaren geleden midden in de nacht op een strand met tientallen broertjes en zusjes tegelijk uit het ei gekropen en de weidse oceaan in gezwommen. Hier heeft hij talloze gevaren moeten overwinnen om te komen tot dit punt. 

Onechte karetschildpad.
Onechte karetschildpad

Eerste walvissoorten!

We waren inmiddels een goed half uur op de oceaan en het werd langzaam tijd om een walvissoort te spotten. Aan dit verzoek werd gehoor gegeven. Rondom onze boot werden er steeds meer schimmen zichtbaar van dolfijnen in het water. Het duurde niet lang voordat de eerste met hun rugvin of snuit boven water uit kwamen. Onze gids herkende ze meteen en vertelde ons dat er een grote familie Atlantische vlekdolfijnen om ons heen zwom. De dieren waren totaal niet schuw, zwommen met grote vaart met de boot mee en sprongen spectaculair uit het water. Na een kleine tien minuten scheiden onze wegen en gingen we op zoek naar meer actie. 

Tuimelaar.
Tuimelaar

We hadden geluk want we troffen al vrij snel een andere soort dolfijn. Een nog grotere groep dan daarnet volgde onze speedboot en dit keer waren het tuimelaars. Ook deze waren totaal niet bang en leken met ons te spelen. Prachtige dieren om te oefenen met je camera of om gewoon te genieten van het feit dat je natuurlijk gedrag van dieren van zo dichtbij kunt beleven. 

Een zeldzaamheid?

De reis over de oceaan vervolgende en het bleef een tijdje stil. Op een gegeven moment (toen we op ongeveer driekwart van de volledige excursie zaten) kreeg de gids een bericht en werd de vaart erin gezet. Een spotter (medewerkers die de oceaan afturen met hun verrekijker vanaf land) had een koppel spissnuitdolfijnen van Blainville gezien en ons daarvan op de hoogte gebracht. Toen we op de plek waren werd de boot uitgezet en was het wachten. De gids vertelde ons dat er erg weinig bekend is over de soort en dat ze een verborgen bestaan leiden. De kans dat ze zich lieten zien was dan ook klein. Helaas was het geluk niet aan onze zijde en moesten we naar verloop van tijd het uit ons hoofd zetten. We zetten koers terug naar land.


Lees ook: dome boomhut Ardennen


Afsluiter

Op de valreep werden we toch nog verrast en spotte de gids op grote afstand twee dwergpotvissen. Helaas was er geen tijd meer (of werd er uit respect voor natuur) om ze van dichterbij te bewonderen en hielden we koers aan terug naar de haven. Onderweg terug zagen we nog enkele indrukwekkende zeevogels zoals de Kuhls pijlstormvogel  en wat meeuwensoorten. 

Twee uren later stonden we weer in de winkel en zat het erop, het was werkelijk voorbij gevlogen. Een dergelijke excursie is een absolute aanrader voor iedereen die Madeira bezoekt en enige affectie heeft met natuur.

Avondzon schijnend over de oceaan.
Avondzon schijnend over de oceaan

Nadien hebben we aan de boulevard bij een heerlijk Italiaans restaurant gegeten waar ze de beste pizza’s van Madeira serveren; Manifattura Di Gelato. Wil je zeker zijn van een plekje dan raden we aan vooraf te reserveren, het zat er binnen mum van tijd vol en we waren zelf net op tijd. Mocht je nog opzoek zijn naar een bijzonder verblijf op Madeira lees dan zeker onze blog over ons verblijf in Hidden Paradise Fig Tipi in Ponta del Sol. Dit is zo een bijzondere plek dat het je zeker jaren bij zal blijven. 

Veelgestelde vragen

Wat is de beste periode om walvissen te spotten op Madeira?

De beste periode om walvissen te spotten op Madeira is tussen april en oktober. Dan maak je de meeste kans op veel soorten. Niet alle soorten zijn het beste in deze periode te spotten. Ben je dus specifiek op zoek naar een soort lees je dan verder in over deze soort. 

Welke walvissen kan ik spotten rondom Madeira?

In de wateren rondom Madeira zijn een aantal soorten vinvissen te spotten; de blauwe vinvis, gewone vinvis, dwergvinvis (en nog een aantal andere), maar ook de bultrug, potvis, noordkaper en orka zijn er onder andere te spotten. Zie afbeelding 1 in deze blog voor alle soorten. 

Welke dolfijnen kan ik spotten rondom Madeira?

Rondom Madeira zijn ondere andere de tuimelaar, gewone griend, Atlantische vlekdolfijn, grijze dolfijn en gestreepte dolfijn te zien. Daarnaast ook spitssnuitdolfijnen als de gewone spitssnuitdolfijn en de spitssnuitdolfijn van Gervais te zien. Zie voor alle soorten dolfijnen afbeelding 1 in deze blog. 

Waar kan ik op Madeira walvissen spotten?

Excursies vertrekken onder andere vanuit de hoofdstad Funchal en het meer westelijk gelegen havendorpje Calheta. Soms zijn walvissen ook goed waarneembaar vanuit land op een hoger gelegen punt met een verrekijker.

Welke andere zeedieren leven rondom Madeira?

Naast walvissen kun je ook de onechte karetschildpad zien, zeeleeuwen, barracuda’s, mantaroggen, en diverse haaiensoorten in de wateren rondom Madeira. 

Zoeken

Categorieën

Op de hoogte blijven?

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!